Jako matka wiem ja to jest urodzić za wcześnie i po terminie. Arti był maluchem, któremu spieszyło się na ten świat, a dziewczynki wolały zostać z mamą prawie miesiąc dłużej od niego. Jednak nieważne ile bym nie czekała, 36 czy 42 tygodnie ciąży, te ostatnie kilka tygodni przed terminem porodu było najbardziej frustrujące z całej mojej ciąży.
Ile powinna trwać ciąża?
Istnieje wiele dowodów i literatury naukowej, które pokazują, że ostatnie tygodnie ciąży to okres bardzo ważny dla rozwoju dziecka w łonie matki. Szczególnie postępuje wtedy rozwój mózgu, który ma miejsce w ostatnich kilku tygodniach ciąży, i dzieje się to lepiej w macicy niż poza nią. Ciąża jest jak pieczenie ciasta: nie chcesz wyjmować, dopóki nie skończy się cały proces. Choć wytyczne są różne w różnych krajach zwykle za „ukończone” lub w pełnym terminie uważa się 39 tygodni lub więcej (np. Amerykański Kongres Położników i Ginekologów zmienił definicję donoszonego dziecka z 37 tygodni na 39 w 2013 roku, w Polsce ciążę donoszoną uważa się wtedy, kiedy ciąża trwa dłużej niż 259 dni) zakładając normalną ciążę, w której zarówno mama, jak i dziecko są bezpieczni i zdrowi. Jeśli poród rozpoczyna się naturalnie w 37 lub 38 tygodniu, nie ma się co martwić: w typowej ciąży oznacza to po prostu, że Twoje dziecko jest gotowe do narodzin.
Aby pomóc Ci utrzymać motywację podczas oczekiwania, oto pięć niesamowitych rzeczy, które robi Twoje dziecko w późnym okresie ciąży.
1. Powiększanie mózgu
Mózg dziecka prawie się podwaja między 35 a 39 tygodniem. W końcowej fazie ciąży Twoje dziecko tworzy połączenia mózgowe i ścieżki, które są ważne dla uczenia się, ruchu i koordynacji po urodzeniu.
2. Rozwijanie płuc
Kiedyś myślano, że płuca są w pełni rozwinięte do 37 tygodnia, ale teraz są badania, które pokazują, że ten rozwój trwa aż do narodzin i później. Pomiędzy 24 a 28 tygodniem ciąży dziecko wytwarza substancję zwaną surfaktantem, która zapobiega zlepianiu się pęcherzyków powietrza w płucach po pierwszym łyku powietrza. Badanie przeprowadzone na Uniwersytecie w Buffalo na 30 000 urodzeń wykazało, że niemowlęta urodzone w wieku od 37 do 38 tygodni dwukrotnie częściej potrzebowały pomocy w oddychaniu poprzez wentylację i dawkę środka powierzchniowo czynnego w porównaniu z dziećmi urodzonymi w wieku 39 do 41 tygodni. Dzieciom urodzonym przed 37 tygodniem podaje się zwykle środek powierzchniowo czynny przez respirator, aby płuca działały poprawnie.
3. Dostrajanie wątroby
Podobnie jak płuca i mózg, wątroba rozwija się do 39 tygodni. Jednym z największych zadań wątroby jest odfiltrowanie substancji zwanej bilirubiną (barwnikiem z czerwonych krwinek) z krwiobiegu dziecka. Niemowlęta urodzone przed 38. tygodniem mogą nie być w stanie przetwarzać bilirubiny tak szybko, jak dzieci urodzone o czasie, co zwiększa ryzyko wystąpienia żółtaczki po urodzeniu. Arti miał ją przez to bardzo nasiloną i potrzebne były naświetlania.
4. Utrata włosów na ciele i pierwsza smółka
Cienkie, puszyste włosy, które pokrywają niemowlęta w macicy, nazywane są lanugo, pomagają w przywieraniu mazi (kremowej lub woskowatej substancji), utrzymując je w cieple i chroniąc ich skórę przed płynem owodniowym, gdy są w środku. Wiele dzieci na krótko przed urodzeniem wyrzuca większość włosów do płynu owodniowego. I tak, Twoje dziecko nieustannie połyka ten płyn, który zawiera również żółć, produkty przemiany materii i komórki, które zostały zrzucone. Te wiele łyków trafia do jego jelit, gdzie staje się smółką, ciemnym, smolistym pierwszym wypróżnieniem noworodka.
5. Przybieranie na wadze
W 35. tygodniu Twoje dziecko przybiera około 200 g tygodniowo. Ta warstwa tłuszczu pomaga mu zachować ciepło po urodzeniu. Jego klatka piersiowa staje się bardziej uformowana i wydatna.
Kiedy wreszcie urodzę!
Badanie z 2015 roku w Journal of Clinical Investigation przeprowadzone przez naukowców z UT Southwestern Medical Center w Teksasie sugeruje, że wraz z rozwojem płuc dziecka uwalniają one dwa białka do płynu owodniowego. Białka te wywołują reakcję zapalną w macicy, która rozpoczyna poród. Zgadza się: w przypadku wielu porodów dziecko prawdopodobnie decyduje, kiedy nadejdzie pora. Jeśli jednak masz stan, taki jak stan przedrzucawkowy lub znaczne krwawienie podczas ciąży, indukcja lub cesarskie cięcie może nastąpić przed 39 tygodniem.
Ostatnie tygodnie ciąży – co możesz zrobić
Ostatni trymestr ciąży czułam się ja wielki, napompowany hormonami słoń. W sumie to czułam się, jakbym była w ciąży od zawsze. Do tego niezręczność i brak komfortu w zwykłych czynnoościach dobijał i sprawiał, że desperacko chciałam być już z maluchem po drugiej stronie brzucha, choć z drugiej strony bałam się porodu. Każdego porodu (chcesz wiedzieć jak to było u mnie? Zapraszam na wpis o tym, że każdy mój poród był inny).
Tak naprawdę jednak tylko 3% dzieci faktycznie przychodzi w terminie, a pierwsze dzieci są znane z tego, że się spóźniają (choć u mnie było akurat odwrotnie!). Nie warto się nie skupiać zbytnio na samym dniu, bo życie i poród lubi zaskakiwać. Nikomu nie jest potrzebne zaskoczenie z przedwczesnego porodu czy frustracja, że pomimo minięcia terminu dziecko nadal wygodnie sieci w brzuszku.
Czego można się spodziewać w ciągu ostatnich kilku tygodni:
Od 36 tygodnia
- Możesz doświadczyć skurczów „ćwiczebnych” znanych jako skurcze Braxtona-Hicksa, ale możesz je pomylić z porodem. Jeśli staną się dłuższe i bliżej siebie, zadzwoń do swojej położnej czy ginekologa.
- Zacznij ćwiczenia oddechowe. Nawet nie wiesz jak to pomaga podczas porodu. Testowane na Moni!
- Nie zdziw się, jeśli zaczniesz mieć siarę albo kiedy na dźwięk płaczącego cudzego dziecka nagle zalejesz się mlekiem.
- Pojawia się syndrom wicia gniazda. Wiosenne porządki jesienią? Tak, to może być ten 36 tc! Trzymaj się jednak z dala od drabiny, bo to wcale nie przesąd, a norma bezpieczeństwa, by z zaburzoną koordynacją i zmienionym środkiem ciężkości przez ciążę nie wchodzić na to ustrojstwo. Warto też oddać dźwiganie ciężarów komuś nieciężarnemu.
- W tym tygodniu ciąży lepiej mieć już przygotowaną torbę do szpitala, wyprawkę i plan jak dojechać do szpitala (np. zadbaj, by bak samochodu był pełen).
Zobacz też tu: 36 tydzień ciąży
Od 37 tygodnia
- Nie chcę straszyć, a tylko przypomnę, że to mogą być ostatnie nieprzerwane (jeśli nie liczyć tego, że ciągle pęcherz goni Cię do WC) noce, które będziesz mieć przez jakiś czas, więc staraj się je jak najlepiej wykorzystać. Mleczny napój czy ciepła (ale nie gorąca!) kąpiel przed pójściem spać mogą pomóc Ci się zrelaksować, jeśli cierpisz na bezsenność.
- Ciesz się, że możesz się martwić tylko o siebie. Depiluj nogi, idź do fryzjera, zrób manicure i pedicure, idź do kina, poczytaj książkę. Idź na zakupy, ale takie dla siebie, choćby to naet miał być jakiś nowy krem! Wyjdź na kolację ze swoim partnerem. To wszystko będzie wyzwaniem, gdy będziesz mieć dziecko…
- Nie przesadzaj, ale delikatne ćwiczenia aż do dnia narodzin dziecka mogą pomóc zwiększyć poziom energii i złagodzić niespokojne nogi. Badania pokazują, że kobiety, które regularnie ćwiczą, mogą mieć łatwiejszy poród.
- Uważa się, że regularne picie naparu z liści malin pomaga przygotować organizm do porodu poprzez stymulację macicy. Zacznij od jednej filiżanki dziennie (ale nie przed osiągnięciem dwóch ostatnich miesięcy ciąży) i zwiększaj do maksymalnie czterech filiżanek dziennie (btw. Może dlatego tak często kobiety chodzą siku…).
Przeczytaj więcej o 37 tygodniu ciąży.
Od 38 tygodnia
- Prawdopodobnie nie przytyjesz już, a Twój brzuch powoli zacznie opadać niżej. Dzięki temu lepiej będzie Ci się oddychać.
- Możesz czuć się bardziej nieswojo i jeszcze bardziej narzekać na częste wizyty w WC.
- Upewnij się, że masz zapakowaną torbę na czas porodu. To już niedługo – 95% wszystkich dzieci rodzi się w ciągu dwóch tygodni od daty porodu.
- Jeśli jednak czujesz, że rodzisz, nie jedz. Nawet coś lekkiego w żołądku może wywołać nudności.
Ciekawe informacje: https://allegro.pl/strefa/ciazy/38-tydzien
Od 39 tygodnia
- Dziecko ma już wykształcone całkowicie paznokietki. Jednak jeśli chcesz je obcinać w szpitalu lepiej tego nie rób. Zadraśnięcie może spowodować wtargnięcie jakiejś ze szpitalnych bakterii, a te są groźniejsze niż te w domu. Lepiej zabezpiecz dziecko przed drapaniem łapkami niedrapkami.
- Uważaj na oznaki porodu, ale nie popadaj w obsesję. Może to nastąpić wkrótce lub będzie za tydzień. Nie każdy skurcz to przecież poród. Fałszywe bóle porodowe zwykle koncentrują się w dolnej części brzucha i pachwinie, podczas gdy prawdziwe bóle porodowe mogą rozpoczynać się w dolnej części pleców i rozprzestrzeniać się po całym brzuchu. Stają się one też z czasem silniejsze i nie ustępuje wraz z jedzeniem, piciem wody, leżeniem czy zażyciem nospy.
Od 40 tygodnia
- Poród powinien nastąpić wkrótce, ale nie martw się, jeśli Twój termin minął. Tylko 5% wszystkich dzieci rodzi się dokładnie w przewidywanym terminie.
- Spokojny sen może być trudniejszy, ponieważ ciężko jest znaleźć wygodną pozycję. Mimo to staraj się jak najwięcej odpoczywać z podniesionymi stopami, jeśli możesz.
Fot 1. N G (www.flickr.com), CC BY-ND 2.0