Rozpoczynając karierę bibliofilską mojego syna w domu padło pytanie: wybrać papier czy e-booki? Co byłoby lepsze dla dziecka rozpoczynającego czytelnicza przygodę? Poniżej omówię wady i zalety poszczególnych wyborów.
Rok szkolny już dawno się rozpoczął, a z nim – czytanie znienawidzonych lektur przez dzieci. Mój syn, jako uczeń drugiej klasy, dołączył do grona czytelników. Jego wychowawczyni zaleciła, by dzieci czytały jedną książkę na miesiąc, stosowną dla ich wieku i niekoniecznie z listy lektur polecanych. By sprawdzić, czy dzieci rzeczywiście spędzają czas na lekturze uczniowie prowadzą specjalne zeszyty, w których zapisują autora, tytuł oraz bohaterów przeczytanej pozycji. Do tego opisują lub rysują jedną z wybranych sytuacji przeczytanej w książce.
Przyznam, że to ciekawszy pomysł, niż męczenie niezrozumiałymi tekstami małego czytelnika.
Dostępność książek w bibliotece jest różna, a nie zawsze miałam czas i pieniądze, by kupić nową książkę dla dziecka. Czy warto wprowadzać czytanie na czytniku?
Książka papierowa
Od czasu wynalezienia druku niewiele się tu zmieniło. Książki składają się z okładek, strony tytułowej, treści i zwykle spisu treści. Różnią się zwykle bogactwem wydania, gramaturą papieru, wielkością, rodzajem użytej czcionki (zwykle dziecięca literatura ma większą). Niektóre są bogato ilustrowane, inne to czysty tekst.
Zalety
- Tradycja
Książka papierowa to tysiące lat historii. Pierwsze książki pisane ręcznie na zwojach pergaminu znane są od starożytności. - Łatwość korzystania
Książka nie posiada baterii, kupując ją nie potrzebujesz dodatkowego urządzenia. - Bezpieczeństwo
Złodzieje książek są raczej rzadkością.
Dostępność
Książkę możemy kupić zarówno w tradycyjnej księgarni, w antykwariacie, na targu, w dyskoncie… Do tego jest jeszcze księgarnia internetowa, ale wtedy musimy się liczyć z czekaniem na dostawę. Jeśli nie chcemy kupować, możemy wypożyczyć, choć w bibliotekach raczej mało jest nowości wydawniczych. - Zapach
Niektórzy ludzie uwielbiają zapach drukowanego papieru. - Lepsze przyswajanie wiedzy
Badania naukowe (m.in. prowadzone przez dr Kate Garland z University of Leicester w Wielkiej Brytanii, prof. Anne Mangen z norweskiego uniwersytetu w Stavanger, prof. David Miall z University of Alberta w Kanadzie, dr Erik Wästlund z uniwersytetu w Göteborgu w Szwecji) potwierdzają, że tekst czytany w tradycyjnej książce, a nie w formie elektronicznej, jest lepiej i szybciej zapamiętywany przez czytających. Prawdopodobnie wiąże się to z działaniem mózgu. Czytając książkę, którą możemy wziąć do ręki, oszacować jej grubość, dotknąć, mózg ma szansę stworzyć tzw. mapę mentalną – skojarzyć informację z miejscem jej pozyskania. W przypadku czytania książki elektronicznej zapamiętujemy w sposób losowy, nieusystematyzowany. Dodatkowo czytając długi tekst na czytniku mózg męczy się umiejscawianiem tekstu w przestrzeni – w książce drukowanej dokładnie wiemy gdzie szukana informacja na danej stronie (na górze, na dole) i w całej książce (na początku, w środku, na końcu) się znajduje.*
Wady
- Cena
Na wyprodukowanie jednej książki składa się więcej zmiennych, gdyż do jej publikacji musimy doliczyć koszty oprawy, druki i składowania. Stąd tez książki są droższe. - Czcionka
Jest jedna. Jeśli drukarnia ustaliła małą, wąską czcionkę i małe odstęp między akapitami, bardzo łatwo wzrok będzie się męczył. Jedynym remedium na to będzie kupno okularów lub nawet lupy. - Waga i objętość
Niektóre książki, ze względu na ich wielkość lub objętość są trudne do czytania – są ciężkie, nieporęczne lub muszą składać się z wielu tomów. Nie każde wydanie zmieści się do damskiej torebki lub w bagażu podręcznym. - Łatwość zniszczenia poszczególnych stron
Szczególnie widać to po starych wydaniach – papier jest często podarty, druk mało czytelny.
E-book
Prace nad pierwszymi książkami elektronicznymi trwały już od lat 40-stych poprzedniego stulecia, lecz dopiero w XIX wieku stały się one popularne za sprawa wprowadzenia pierwszych masowo produkowanych czytników. Wynalezienie e-papieru, czyli monitorów o właściwościach łudząco podobnych do papieru w książce tradycyjnej, spowodowało, że czytanie elektronicznych książek stało się przyjemne dla oka, które nie musiało wpatrywać się w podświetlany monitor komputera.
Zalety
- Cena
Zwykle niższa niż wersji tradycyjnej. - Dostępność i dostawa
Wystarczy posiadanie łącza internetowego i w kilka minut otrzymamy zamówioną książkę. - Tworzenie kopii
Możemy dowolną ilość razy wydrukować zakupioną książkę i w ten sposób zabezpieczyć ją przed zniszczeniem. Niektóre licencje pozwalają też na kopiowaniu samych dokumentów elektronicznych, więc w przypadku zniszczenia lub zgubienia/kradzieży sprzętu, na którym przechowywana jest książka, dane mogą znajdować się w innym miejscu. - Dostosowanie do czytającego
Bez problemu można zwiększyć czy zmniejszyć czcionkę, zmienić kontrast. Dzięki temu osoby z różnymi upośledzeniami mają łatwiejszy dostęp do publikacji. - Ekologiczne
Brak ściętych drzew. Są wielokrotnego użytku. - Małe rozmiarowo
W jednym czytniku możemy zgromadzić kilkadziesiąt książek. Idealne w przypadku braku miejsca i podczas podróży.
Dostęp do dzieł z całego świata
Całkiem spora część starych książek jest już dostępna w formie cyfrowej, a wiele starszych wydań jest też udostępniana bezpłatnie. - Możliwość samodzielnego wydania książki
Teraz książkę może wydać naprawdę każdy! Wystarczy napisać tekst na komputerze w odpowiednim formacie (epub, mobi, azf, pdf, nawet doc) i publikacja gotowa.
Wady
- Potrzebują dodatkowego urządzenia
By czytać kupioną książkę elektroniczną potrzebujemy czytnika, tableta lub ekranu komputera/laptopa, co wiąże się z jednorazowymi dodatkowymi kosztami. - Rozwijający się jeszcze rynek
W Polsce e-booki nie są jeszcze tak popularne i zdarzają się tytuły, które nie posiadają wersji elektronicznej. Do tego dostępne tylko poprzez sprzedaż internetową. - Zabezpieczenia DRM
Niektóre publikacje zabezpieczone są przed kopiowaniem ich na inne urządzenie. - Zmęczenie wzroku
Dotyczy tylko podświetlanych monitorów. Wg testów wzrok meczy się o 25% szybciej.
Czytanie z mniejsza uwagą
Uczeni dowiedli, że podczas czytania wersji elektronicznych książek zbyt często odrywamy się od lektury (średnio co 3 minuty!*). Często spowodowane jest to tym, że internet dostępny w urządzeniu jest dla nas zbyt wielką pokusą.
Na komputerze mam dostępną całą listę ciekawych lektur, czytnik właśnie się ładuje, ale książki na półkach też się u nas nie kurzą. Najważniejsze by czytać!
A wy co wybierzecie do czytania pierwszej lektury?
Fot. Daniel Sancho, ksCC BY 2.0
Wpis zawiera link promocyjny