Prezent dla nauczyciela a prawo

Przyjęło się dziękować niektórym osobom za ich czas i poświęcenie w pracy. Dotyczy to nie tylko służby zdrowia, ale i nauczycieli. Cóż, czasem się nie dziwię, bo z dziećmi wytrzymać, a do tego nauczyć je czegoś, to już sztuka. Jednak wręczanie nauczycielom wartościowych prezentów na zakończenie roku może być nie tylko krępujące dla nauczyciela, ale i karalne!

Halo, policja? Proszę przyjechać na zakończenie roku do szkoły!

Kodeks Karny nie ma skrupułów:

Art.  228.  [Sprzedajność pełniącego funkcję publiczną]
§  1. Kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§  2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§  3. Kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę za zachowanie stanowiące naruszenie przepisów prawa, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§  4. Karze określonej w § 3 podlega także ten, kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, uzależnia wykonanie czynności służbowej od otrzymania korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy lub takiej korzyści żąda.
§  5. Kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową znacznej wartości albo jej obietnicę, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15.
§  5a. Kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową wielkiej wartości albo jej obietnicę, podlega karze pozbawienia wolności od lat 3 do 20.
§  6. Karom określonym w § 1-5a podlega odpowiednio także ten, kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej w państwie obcym lub w organizacji międzynarodowej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę lub takiej korzyści żąda, albo uzależnia wykonanie czynności służbowej od jej otrzymania.

Dotyczy to zwłaszcza prezenty, które są kosztowne. Kwiatki i czekoladki, o ile nie są obsypane złotem, raczej nie stanowią problemu, jednak już karnety do SPA czy bony do sklepów z biżuterią na kilka tysięcy zdecydowanie mogą naprowadzić prokuratora na trop zarówno nauczyciela, jak i nieświadomych rodziców. Obydwoje obejmuje zasada „prezent do 50 zł” i nieważne, czy był to podarunek składkowy lub czy nie wiązał się z żadna obietnicą ze strony belfra.

Co grozi nauczycielowi wg prawa karnego?

Jeden niezadowolony z nauczyciela czy samego prezentu rodzic może być tym, który uprzejmie doniesie. A prokurator nie ma wyboru. Raz poruszona w ruch machina sądownicza nie zatrzyma się aż nie osiągnie celu. Pierwszym jest wszczęcie postępowania. Ale jego skutkiem jest zawieszenie nauczyciela w obowiązkach. Nawet jeśli jeszcze nie został za nic skazany. Wobec nauczyciela zatrudnionego w szkole nie może toczyć się postępowanie.

Co grozi nauczycielowi wg prawa podatkowego?

Prezent to forma darowizny. Zgodnie z artykułem 888 kodeksu cywilnego darowizna jest zobowiązaniem darczyńcy „na rzecz obdarowanego, kosztem swego majątku”. Sam podatek od darowizny pobiera się także na podstawie ustawy, dokładniej na podstawie ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Darowizny powyżej 5733 zł dla III-ciej grupy podatkowej (stan na 11.06.2024), czyli osób całkowicie niespokrewnionych. I nie dotyczy ten limit ostatniego prezentu, ale sumy wszystkich darowizn otrzymanych od danej osoby, w tym wypadku osób, w ciągu 5 lat poprzedzających rok, w którym obdarowany otrzymał ostatni upominek. Podatek zapłacić w określonym terminie składając deklarację SD-3.

Prezent dla nauczyciela? Tak, ale pod pewnymi warunkami

Pierwszym jest oczywiście jego wartość. Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego (26 lutego 1988 r. (VI KZP 34/87)) prezent taki „nie stanowi korzyści majątkowej świadczenie takich przedmiotów, które tylko symbolicznie wyrażają wdzięczność ofiarodawcy i mają wartość pieniężną nieprzekraczającą takiego symbolu”. Powinien być raczej symboliczny i najlepiej związany z emocjami. Kubek, foto-książka z dziećmi, książka, kwiaty, czekoladka. Samo wręczenie powinno odbyć się oficjalnie i po zakończeniu roku szkolnego. W końcu stanowi on podziękowanie. I powinien być nie od pojedynczych uczniów, a od całej grupy.

fot. Megan Young, CC BY-ND 2.0