Jednym z najczęstszych prezentów, które dzieci dostają na Pierwszą Komunię Świętą, są pieniądze. W końcu dzieci mają już wszystko: wiele z nich szczycie się posiadaniem własnego komputera czy komórki jeszcze przed komunijnym prezentowym szaleństwem, a zegarek jako pamiątka raczej odchodzi do lamusa. Kupowanie quadów pominę milczeniem (dlaczego? Sprawdź tu: Prezenty komunijne). W przypadku pieniędzy goście zadają sobie pytanie ile dać na komunię, a dzieci – czy zobaczą kiedyś te pieniądze. W zależności od hojności zaproszonych gości, dziecko może zainkasować od kilkuset do nawet kilku tysięcy złotych. Czy rodzice mogą swobodnie dysponować pieniędzmi dziecka? Okazuje się, że nie do końca.
Kto naprawdę ma pieniądze z komunii?
Wielu gości zaproszonych na komunię decyduje się, by zamiast zakupu prezentu ofiarować dziecku pieniądze w kopercie. Czasem do życzeń i grubszej koperty dołączane są jeszcze jakieś pamiątki jak medalik czy Biblia, a banknoty trafiają w ręce rodziców. Nic dziwnego, wszak to oni są prawnymi opiekunami dziecka. Osoba niepełnoletnia nie może samodzielnie dysponować swoim majątkiem. Kodeks rodzinny i opiekuńczy zobowiązuje do tego jego prawnych opiekunów.
Rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko.
art. 101 § 3 Kodeksu Rodzinnego i opiekuńczego
Nie oznacza to jednak, że pieniądze z komunii, które dziecko otrzymuje w prezencie, mogą zostać wydane na dowolny cel.
Zbieranie dziecku sprezentowanych pieniędzy to przestępstwo?
Nie ma jednego, jednoznacznego przepisu, który nakazywałby rodzicom, co zrobić z pieniędzmi, które otrzymuje dziecko w prezencie (komunijnym, urodzinowym lub gwiazdkowym). Dziecko do 13 roku życia właściwie nie może nawet dysponować komunijnym rowerem samo i jeśli byłaby taka potrzeba rodzic może go nawet sprzedać. O ile będzie to podyktowane dysponowaniem majątkiem dziecka „z należytą starannością”, a przede wszystkim – kierując się dobrem dziecka.
Rodzic zarządza do 13 roku życia właściwie każdym dziecięcym prezentem. Wyłączeniami są wynikające z art. 101 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz z przepisów kodeksu cywilnego art. 21 i 22 przedmioty oddane dziecku do swobodnego użytku np. niewielkie sumy pieniężne lub rzeczy, które nie przedstawiają znaczącej wartości majątkowej, ale dopiero po ukończeniu 13 roku życia. Dopiero wtedy dziecko może takimi przedmiotami swobodnie rozporządzać bez zgody swoich rodziców, a więc może je zbyć, zamienić lub darować innej osobie.
Trzynastolatek i młodsze latorośle nie mają prawnej możliwości rozporządzania żadnymi przedmiotami nawet takimi które zostały mu oddane do swobodnego użytku, jak np. rower czy komputer, tak częste jako prezenty komunijne. To samo tyczy pieniędzy. Jednak nie mogą one być przeznaczone np. na remont kuchni, spłatę raty kredytu czy inny cel, który bezpośrednio nie wiąże się z dzieckiem. By być prawnie fair trzeba by było uzyskać zgodę sądu rodzinnego na takie rozdysponowanie kasy. Jeśli tego nie zrobi, to dopuszcza się przywłaszczenia, czyli bezprawnego dysponowania cudzym majątkiem. Jednak takie sprawy nie trafiają na wokandę bo… zgłosić musiałby je 9-latek.
Zanim zgłosisz się do sądu po swoje pieniądze z komunii…
Wielu z nas nie pamięta co stało się z własnymi komunijnymi pieniędzmi. Być może rodzice nimi dysponowali nie tak jak powinni. Ale nawet sąd im wybacza. Przywłaszczenie jest przestępstwem powszechnym – może je popełnić każda osoba fizyczna. Do tego choć jest ścigane z oskarżenia publicznego, czyli z urzędu, to jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa w rozumieniu Kodeksu Karnego, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego. Jeżeli wartość rzeczy ruchomej (są nimi też pieniądze!) nie przekracza kwoty 1/4 minimalnego wynagrodzenia za pracę (z chwili popełnienia czynu), to stosujemy w tym przypadku Art. 119 § 1 Kodeksu Wykroczeń.
§ 1. Kto kradnie lub przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą, jeżeli jej wartość nie przekracza 1/4 minimalnego wynagrodzenia, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
§ 2. Usiłowanie, podżeganie i pomocnictwo są karalne.
§ 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 dopuścił się go na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na żądanie pokrzywdzonego.
§ 4. W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1, można orzec obowiązek zapłaty równowartości ukradzionego lub przywłaszczonego mienia, jeżeli szkoda nie została naprawiona.
Natomiast w sytuacji, gdy przywłaszczona, cudza rzecz ruchoma była warta więcej niż 1/4 minimalnego wynagrodzenia, bądź jeżeli doszło do przywłaszczenia prawa majątkowego – sprawca czynu będzie odpowiadał za przestępstwo z Art. 284 Kodeksu Karnego.
Art. 284 KK | Przywłaszczenie | Kodeks Karny
§ 1. Kto przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą lub prawo majątkowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Kto przywłaszcza sobie powierzoną mu rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi lub przywłaszczenia rzeczy znalezionej, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 4. Jeżeli przywłaszczenie nastąpiło na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
W przypadku naszych, rodziców pieniędzy z Komunii raczej nie mamy co szukać ich po sądach. Zgodnie z literą prawa minął już okres przedawnienia i nie można już wszcząć postępowania karnego, a jeżeli zostało ono wszczęte – będzie umorzone.
Karalność czynu z:
– Art. 284 § 1 Kodeksu Karnego przedawni się po upływie 5 lat od popełnienia czynu zabronionego
– Art. 284 § 2 Kodeksu Karnego ustanie dopiero po 10 latach od popełnienia czynu zabronionego, chyba że jest to mienie znacznej wartości lub dobro o szczególnym znaczeniu dla kultury, wtedy po 15 latach.
– Art. 284 § 3 Kodeksu Karnego przedawni się po upływie 5 lat od popełnienia czynu zabronionego.
Na co można wydać komunijne pieniądze dziecka?
Pieniądze z prezentów można wydać wyłącznie na potrzeby dziecka. I to nie potrzeby podstawowe jak jedzenie czy media. Można kupić np. zabawkę, rower, zapłacić za kurs językowy lub wyjazd na wakacje. Zebrana kwota może również trafić na konto oszczędnościowe czy lokatę przeznaczoną dla dziecka
Warto jeszcze zaznaczyć, że od prezentów trzeba będzie zapłacić podatek. Sprawdź, czy przypadkiem nie będziesz musiał się rozliczyć!
Stan prawny na dzień: 21.05.2019
Jeśli zastanawiasz się nad tym jak zapanować nad szaleństwem komunijnym podpowiadam jak zaplanować, zorganizować, przeżyć duchowo i zapamiętać ten jedyny dzień w życiu dziecka, to zobacz jakie ja mam doświadczenia:
- Po co tak naprawdę jest ta komunia św.?
- Jakie są tradycje komunijne?
- W jaki sposób zapraszać na komunijne przyjęcie?
- Kiedy zacząć i jak zaplanować całą imprezę komunijną?
- Jak zaplanować menu dla alergika na komunię?
- Ciekawy pomysł na fryzurę komunijną dla komunijnej dziewczynki.
- Wszystko o prezentach: ile dać w kopertę, co można podarować dziecku oraz lista nietypowych upominków.
- Wszystko dla mamy dziecka komunijnego: jak zadbać o twarz 24h przed imprezą, jak się ubrać na komunię i jak się umalować.
- Po komunii: Czy zapłacić podatek od darowizny?
Fot. Marco Verch, CC BY 2.0